江西移动:推动南昌入选全国5G示范城市
Bu maddedeki bilgilerin do?rulanabilmesi i?in ek kaynaklar gerekli. (Temmuz 2021) (Bu ?ablonun nas?l ve ne zaman kald?r?lmas? gerekti?ini ??renin) |
Fizik mühendisli?inin konusu, do?adaki maddelerin yap?s?n? ve aralar?ndaki etkile?imi inceleyen fizik bilimi bulgular?n?n uygulama alan?na d?nü?türülmesi ile ilgilidir.
Burada etkile?imi s?z konusu olan iki temel unsur; 1 - Materyal ortam (malzeme) 2 - Enerji'dir. Malzeme atomik ve moleküler gaz, s?v? ya da kat? ?e?itlili?i sergilerken, enerjinin ise h?z, ???k, atomik, nükleer, elektrik, termal formlar? vard?r.Bu iki temel unsur aras?ndaki etkile?im i?in olas? 3 durum ??yle olmak durumundad?r;
- Madde-madde etkile?imi (Elektron-elektron ?arp??mas?, kamyon-kamyon ?arp??mas?, gezegen-gezegen ?arp??mas?, ...): ?o?unlukla konvansiyonel mühendislik i?inde kalmakla beraber kuantum mekani?i i?inde de ?ok ve ?nemli uygulamalarda yer al?r.
- Madde-enerji etkile?imi (Madde-???k, madde-X I??n?, madde-lazer, ...): ?rnekleri spektroskopi, kristalografi, medikal g?rüntüleme sistemleri ve opti?in bir?ok uygulamas? olarak verilebilirdir.
- Enerji-enerji etkile?imi (I??k-???k): ?rnekleri giri?im ?l?er (interferometre) ve holografi olarak verilebilirdir.
Fizik mühendisli?i her ?eye bu sistematik mekanizma ile bakar. Malzemenin nükleeralt? dünyas?na kadar detayl? bilgisini ve enerjinin kuantum mertebesinde detayl? bilgisini fizikten ald?ktan sonra bunlar üzerindeki kontrolünü kurabilir duruma gelir ve mühendisli?e uygulamak üzere makinelerini yapar. Fizik mühendisli?i i?in enerji ile kar?? kar??ya b?rak?lacak olan malzemenin ne oldu?unun ?ok fazla anlam? yoktur, malzeme canl? sistemlere (et, kemik gibi) ait olabilece?i gibi demir ya da PVC de olabilirdir. ?ünkü yukar?da vurgulanan sistematik mekanizma i?inde malzemenin bu türlü farkl?l?klar? parametre olamamaktad?r.
E?itim
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Türkiye'de sadece be? üniversitede Fizik Mühendisli?i e?itimi verilmektedir. ?lki, Ankara üniversitesi Fen Fakültesi alt?nda 1954 y?l?nda kurulmu?tur (2001 y?l? Nisan ay?nda Mühendislik Fakültesi kurulmas?yla ?al??malar? burada devam etmektedir). Ayr?ca, Hacettepe üniversitesi, ?stanbul Teknik üniversitesi, ?stanbul Medeniyet üniversitesi,[1] Gaziantep üniversitesi ve Gümü?hane üniversitesi'nde de Fizik mühendisli?i b?lümleri yer almaktad?r. Gaziantep program?n?n e?itim ??retim dili ?ngilizcedir. Gümü?hane üniversitesi senatosunun ald??? karar ile birlikte Mühendislik Fakültesi bünyesindeki Fizik Mühendisli?i b?lümü 2012-2013 e?itim ??retim y?l?ndan itibaren Fizik Mühendisli?i lisans program? olarak ??renci alacakt?r.
Fizik mühendisli?i b?lümlerinde e?itim süresi 4 y?ld?r.Nükleer fizik, atom-molekül fizi?i, kat? hal fizi?i, kuantum mekani?i ve elektromanyetik gibi kuramsal ve temel konular?n yan? s?ra teknik ?izim, elektronik, bilgisayar programlama, makine elemanlar?, malzeme, dalgalar-titre?imler, termodinamik, spektroskopi, kristalografi, medikal fizik (g?rüntüleme sistemleri), radyoizotop teknikleri, enstrümantasyon (termal + optik + fotonik + elektronik), uygulamal? optik, ince film, lazer gibi kendi i?inde gerekli olan mühendislik konular? i?lenir.
Anabilim dallar?
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]?lgi alanlar?n?n genel olarak ne olduklar? ve ne olmad?klar? konusunda s?n?rlay?c?-tarif edici taraflar? anabilim dallar?d?r. Tüm dünyada fizik mühendisli?i i?in konvansiyonel olarak kabul edilmi? anabilim dallar? ise ??yledir;
- Genel fizik
- Matematiksel fizik
- Kat?hal fizi?i (Yo?un madde fizi?i)
- Atom-molekül fizi?i
- Nükleer fizik
- Yüksek enerji ve plazma fizi?i
Bilim ile mühendislik aras?ndaki k?prü g?revini üstlenmi? olmas?n?n getirdi?i di?er ?o?u disipline makine, cihaz, sistem ve bilgi verme durumu, fizik mühendisli?inin bir disiplinler aras? alan oldu?u yanl?? alg?lanmas?n? getirebilmektedir. ?rne?in bir taraftan kimyaya spektroskopi verirken di?er taraftan da t?p dünyas?na g?rüntüleme sistemleri vermektedir. Buradan hareketle bu her iki alan insanlar?, fizik mühendisli?inde hem elektronik hem kimya hem de canl? sistemlere ait e?itimlerin d?? disiplinlerden al?narak verildi?ini dü?ünebilmektedir. Ancak aksine, yukar?daki anabilim dallar?na bak?ld???nda ne kimyan?n ne de elektroni?in fizik mühendisli?ini olu?turan unsurlardan olmad??? g?rülmektedir. Di?er ger?ek ise, hem spektroskopide hem de medikal g?rüntüleme sistemlerinde kullan?l?yor olan as?l ?eyin ne kimya ne de t?p olmad???d?r, kimya ve t?p (veya biyoloji) bu uygulamalardan faydalanan alanlar olarak kalmakta ve s?z konusu makineleri geli?tiren-y?n veren alanlar olamamaktad?rlar.Burada ?rnek olarak kullan?lan t?p ve kimyan?n enerji-madde etkile?imini bir birlerinden habersiz ?ekilde kullanmalar?, fizik mühendisli?i ve esasi bak?? a??s?ndan spektroskopi ve medikal g?rüntüleme cihazlar?n? farkl? disiplinler k?lmaya yetememektedir.
Sonu?ta fizik mühendisli?i her iki makineyi yaparken sadece kendine ait olan atom-molekül fizi?i, radyasyon tür ve ?zellikleri, ileri optik, materyal malzemelerin enerji türlerine kar?? verdikleri tepki bilgileri ve enerji-madde etkile?imi bilgilerini kullanmaktad?r.
?al??ma alanlar?
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Fizik mühendisleri; modern teknoloji kullanan kamu ve ?zel sekt?rdeki kurum ve kurulu?larda g?rev alabilmektedirler. Bilgisayar ve elektronik malzeme üretiminde, kalite kontrol birimlerinde, enerji santrallerinde, sanayi kurulu?lar?nda, ara?t?rma-geli?tirme (ArGe) birim ve laboratuvarlar?nda, sa?l?k fizik?isi olarak hastanelerde ?al??abilmektedirler. Alan ve/veya sekt?rlerden detayl? ?rnekler vermek gerekirse ?unlar yaz?labilirdir;
Medikal fizik
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]1. Diagnostik radyoloji
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- Radyolojik cihazlar?n al?m? i?in teknik ?artname haz?rlamak,
- Performans verifikasyonu ve kabul testlerini yapmak,
- Radyolojik cihazlar?n kalite kontrol program?na uygun kalibrasyonlar?n? yapmak,
- Kalite kontrol programlar? geli?tirmek ve uygulamak,
- ?al??anlar?n, hastalar?n ve halk?n radyasyon güvenli?ini sa?lamak üzere gerekli tedbirleri almak,
- Klinik g?rüntüleme prosedürlerini optimize etmek,
2. Radyasyon onkolojisi
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- Tedavi amac?yla kullan?lan iyonla?t?r?c? radyasyon kaynaklar?n?n etkin, verimli ve güvenli kullan?m?n? sa?lamak,
- Tüm tedavi ko?ullar? i?in hasta dozu ile ilgili gerekli ve yeterli bilgileri elde ederek doz hesaplar?n? yapmak,
- Tedavi plan?n?n en do?ru ?ekilde uygulanmas? ve hastan?n radyasyon güvenli?i i?in gerekli y?ntem ve düzeneklerin teminini ve kullan?lmas?n? sa?lamak,
- Kalite temini programlar?n?n protokollere uygun olarak düzenli bir ?ekilde yürütülmesini sa?lamak,
- Radyasyon tehlikesi olan, denetimli ve g?zetimli alanlarda ?al??ma ko?ullar?n? ilgili ulusal y?netmelik hükümleri gere?ince planlamas?n? sa?layarak bu alanlarda gereken ekipman, donan?m ve di?er gerekli te?hizat?n bulunmas?n? ve kullan?lmas?n? sa?lamak,
- Radyasyon korunmas? g?revlisi ile birlikte tesiste faaliyet g?steren cihazlar i?in olas? kaza durumu i?in tehlike durumu plan?n? haz?rlamak ve bir tehlike durumunda planda belirtilen yükümlülükleri yerine getirmek.
- Tesisin, cihazlar?n, ?al??anlar?n ve hastalar?n radyasyon korunumu ?l?ümleri i?in uygun dozimetreler bulundurulmas?n? ve kullan?lmas?n? sa?lamak,
- Tehlike durumu planlar?n? haz?rlamak,
- ?zel radyasyon korunmas? hususlar?n? g?z ?nünde bulundura-rak yeni cihazlar?n?n se?imine ve yeni tesislerin planlanmas?na yard?mc? olmak ve z?rhlama hesaplar?n? yapmak,
- Radyoaktif kaynaklar?n depolamas?n?, uygulama y?ntemlerini, ?al??ma sistemlerini ve denetimli alanlar? y?netmek,
- Radyoaktif kaynaklar?n s?z?nt? testini yapmak,
- Hastanede ?al??an personelin ve hasta ziyareti i?in gelenlerin radyasyon güvenli?i ile ilgili ?nlemler almak,
- Tesiste ?al??anlar?n radyasyon korunmas? konusunda e?itiminde g?rev almak,
- Radyasyon kaynaklar?n stok kontrollerini yapmak,
3. Nükleer t?p
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- Ekipman kullan?m? ve se?imini yapmak.
- Cihaz al?m ?artname haz?rlama ekibinde yer almak.
- Kullan?lan program ve prosedürlerin yenilenmesini sa?lamak.
- Radyofarmas?tik üretiminde üretim planlamas?n? yapmak.
- Te?his ve Tedavi amac?yla kullan?lan radyoizotoplar ve radyofarmasotiklerin belirlenen depolama limitlerini ve ?evreye sal?verme limitlerini kontrollerini yapmak.
- Cihazlar?n performans verifikasyonu ve kabul testlerini yapmak.
- Cihazlar?n kalibrasyonlar?n? yapmak.
- Kalite kontrol programlar?n? geli?tirmek ve uygulamak, uygulanmas?n? denetlemek.
- Ulusal mevzuata uygun olarak radyasyon güvenli?i program?n?n geli?tirilmesi ve uygulanmas?n? yapmak.
- Ki?isel dozimetri organizasyonunu yapmak.
- Kullan?lan radyonüklitlerin s?n?fland?r?lmas?, saklanmas? ve at?k olanlar?n belirlenmesi.
Radyasyondan korunma
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- Radyasyon g?revlilerinin, halk?n ve ?evrenin radyasyon korunmas? i?in radyasyon kaynaklar?n?n güvenli?ini sa?lamak üzere gerekli ?nlemleri almak,
- Radyasyon kaynaklar? ve cihazlar?n bulundu?u laboratuvar?n, tesislerin planlanmas?, z?rhlanma hesaplar?n? yapmak, projelerini incelemek ve onaylamak,
- Dozimetri ama?l? uygun cihazlar?n bulundurulmas?n? ve kullan?lmas?n? sa?lamak,
- Nükleer ve radyolojik tesislerde, radyasyondan korunma ile ilgili ?l?üm programlar?n? haz?rlamak ve uygulamak,
- Nükleer ve radyolojik tesislerde, tehlike durumu planlar?n? haz?rlamak ve gerekti?inde planda belirtilen hususlar?n yerine getirilmesini sa?lamak ve kaza durumunun y?netilmesinin sorumlulu?unu üstlenmek,
- Yap?lan i?in niteli?ine g?re radyasyon güvenli?i ile ilgili ulusal mevzuat hükümlerinin uygulanmas?n? sa?lamak,
- Radyasyon kaynaklar? ve/veya cihazlar?n se?imine ba?l? olarak, radyasyon alanlar?n?n planlanmas?nda radyasyon güvenli?i kriterlerinin uygulanmas?n? sa?lamak,
- Radyasyon kaynaklar?n?n takibini ve s?z?nt? testlerini yapmak, uygun ve güvenli ko?ullarda depolanmas?n? sa?lamak, kay?tlar?n? tutmak,
- Radyasyon kaynaklar? ile ?al???lan tesislerde radyoaktif bula?may? ?nleyici tedbirleri almak, al?nmas?n? sa?lamak,
- Radyoaktif kaynaklarla ?al???lan tesislerde meydana gelen radyoaktif at?klar?n y?netimi ile ilgili tedbirleri almak, al?nmas?n? sa?lamak,
- Radyoaktif maddenin güvenli ta??nmas?n? sa?lamak i?in gerekli ?nlemleri almak, al?nmas?n? sa?lamak,
- Radyasyon g?revlilerinin ki?isel doz ve risk de?erlendirmelerini yapmak,
- Radyasyon Güvenli?ine y?nelik ?evresel ?l?üm ve de?erlendirmeler yapmak,
- Do?al Radyasyon düzeyleri ile ilgili ?l?üm ve de?erlendirmeler yapmak,
- Radyasyon kaynaklar? ile ?al??an g?revlilerin ve sorumlular?n radyasyondan korunmas? ile ilgili e?itimlerini yapmak, düzenlenecek kurs ve seminerlerde e?itmenlik yapmak,
Nükleer enerji
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- Ulusal nükleer enerji politikas?n?n belirlenmesinde katk? koymak,
- Nükleer yak?t ?evriminin planlanmas?, tasar?m? ve y?netimini yapmak,
- Nükleer santrallerin tasar?m?, yak?t ve kor dizayn hesaplamalar?n? yapmak,
- Nükleer santrallerinin ?s? üretim b?lümünün i?letmesinde bulunmak,
- Nükleer santrallerde kalite temini ve denetiminde bulunmak,
- Nükleer at?klar?n kontrolü ve y?netimini yapmak,
- Nükleer santrallerde ?al??anlar?n düzenleyici kurulu? taraf?ndan belirlenen esas ve kriterler do?rultusunda radyasyon güvenli?ini sa?lamak,
- Nükleer Santrallerin ?evre etkilerinin incelenmesi ve projelendirilmesini yapmak,
Kalite kontrol
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- ??yerlerinde kalite sistemini kurmak.
- Kalite temini, kalite kontrol, kalite geli?tirme ve kalite denetimi yapmak.
?yonize olmayan radyasyon
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- Radar, yüksek gerilim hatlar?, laser, ultrasound, mikrodalga, telsiz, cep telefonu, baz istasyonlar? ve bilgisayar ortamlar?.
Kalibrasyon - metroloji
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- Metroloji maksatl? cihaz/malzemelerin kontrol, muayene ve kalibrasyonlar?n? yapmak, sorumlu ki?i olarak kalibrasyon sertifikalar?n? onaylamak.
- Metroloji maksatl? cihaz/malzemelerin se?imi, projelendirilmesi ve tasar?m?n? yapmak.
Malzeme bilimi ve endüstriyel uygulamalar
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- Gama grafi yapmak,
- X- I??nlar? grafi yapmak,
- N?tron grafi yapmak,
- Beta grafi yapmak,
- Ultrasonik testler yapmak,
- S?v? giri?imi yapmak,
- Manyetik par?ac?k testleri yapmak,
- Girdap ak?mlar? testleri yapmak,
- Nükleer Teknikler kullan?larak her türlü numunenin nitel ve nicel analizlerini yapmak,
- Al?ak ve yüksek s?cakl?k ?l?üm sistemleri kurmak ve ?l?ümler yapmak,
- Lens tasar?m?, yap?m? ve kalite kontrolünü yapmak,
- Laser tasar?m?, yap?m? ve kullan?m? yapmak,
?leti?im
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- Radyo, televizyon, telsiz ve GSM verici, aktar?c? ve al?c? sistemlerinde elektromagnetik, elektrik, elektronik, mikroelektronik, optik, akustik, mekanik ve bilgisayar yaz?l?m-donan?m sistemlerin tasar?m?, kurulu?u, i?letimi, ?l?üm ve kontrollerini yapmak.
- Uzaktan alg?lama sistemleri tasar?m, kullan?m, ?l?üm ve testlerinin yapmak.
Par?ac?k h?zland?r?c?lar?
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- Par?ac?k h?zland?r?c?lar?n?n tasar?m?, planlamas? ve kurulmas?n? yapmak.
- Vakum ve magnet sistemlerinin planlamas?, projelendirilmesi, yap?lmas? ve kontrol testlerini yapmak.
Madencilik uygulamalar?
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- Radyoaktivite i?eren minerallerin ve cevherlerin aranmas?nda bulunmak.
- Radyoaktivite i?eren cevherlerin ??kart?lmas?nda ?al??anlar?n radyasyon güvenli?inin sa?lanmak, ?al??ma sürelerinin belirlemek ve doz hesaplar?n?n yapmak.
Savunma sanayi
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- Uydu y?rünge hesaplamalar?n?n yapmak,
- Optik, lazer, gece g?rü? sistemlerinin tasar?m? ve planlanmas?n?n yapmak,
Meteoroloji
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- Meteorolojik veri toplama ve de?erlendirme sistemlerinin bak?m, onar?m ve kalite kontrollerini yapmak.
?evre ?l?üm ve kontrol hizmetleri
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- Nükleer tekniklerle ?evre kirlili?i ?l?me ve de?erlendirmesini yapmak,
- Radyoaktif at?klar?n belirlenmesi, fiziksel korunumunun sa?lanmas?, depolanmas?n? ve ta??nmas?n? planlamak ve kontrol etmek,
- Radyoaktivite ?l?üm cihazlar?n?n test, kalibrasyon ve kabul kontrollerini yapmak,
?? güvenli?i uzmanl???
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- ?al??ma yerlerinde, gürültü, titre?im ve termal konfor parametrelerinin kontrolü, ?l?ümü ve de?erlendirilmesini yapmak.
- ?al??ma yerlerinin gürültü haritalar?n? ??kartmak.
- Y?ld?r?mdan korunma i?in tasar?m? yapmak.
- Y?ld?r?mdan korunma, uygulama ve kontrollerini yapmak.
- Radyoaktif paratonerlerin radyasyondan korunmas? i?in ?nlem almak ve kay?tlar?n? tutmak.
- Al?ak gerilim panolar?n?n mekanik tasar?m?n?n yap?lmas?, planlamas?, projelendirilmesini yapmak.
- Al?ak gerilim panolar?n?n kalite kontrolünü yapmak.
Bili?im
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- Sistem ??zümlemesini yapmak,
- Veritaban? sistem tasar?m? ve y?netimini yapmak,
- A? tasar?m? ve y?netimini yapmak,
Adli fizik
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- Balistik incelemeler yapmak,
- Fiziki incelemeler yapmak,
Fizik mühendisli?i program?n? bitirenlerden Orta??retim Alan ??retmenli?i Tezsiz Yüksek Lisans Program?n? veya Türkiye Cumhuriyeti Mill? E?itim Bakanl??? ve Yüksek??retim Kurulu (Y?K) i?birli?i ile a??lan/a??lacak pedagojik formasyon program?n? ba?ar? ile tamamlayanlar fizik ??retmeni olarak da ?al??abilirler.
Kaynak?a
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- ^ "Ana Sayfa". fizik.medeniyet.edu.tr. 27 Temmuz 2016 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 16 Haziran 2021.